عليرغم اينکه پتانسيل هاي مناسبي براي توليد تخم مرغ و صادرات مازاد آن به خارج از کشور وجود دارد، همچنين بازارهاي مناسبي براي اين محصول در کشورهاي همسايه شناسايي شده است، اما ...

خبرگزاری موج: عليرغم اينکه پتانسيل هاي مناسبي براي توليد تخم مرغ و صادرات مازاد آن به خارج از کشور وجود دارد، همچنين بازارهاي مناسبي براي اين محصول در کشورهاي همسايه شناسايي شده است، اما نبود مشوق هاي صادراتي مناسب براي تخم مرغ، امکان صادرات اين ماده پروتئيني به خارج را به حداقل رسانده و در برخي موارد بخشي از محصول مازاد، تا مرز امحا پيش مي رود.
با توجه به اهميت نقش تخم مرغ در تامين پروتئين مورد نياز بدن، اين ماده غذايي جايگاه مناسبي در سبد غذايي مردم يافته است. از اين رو مجامع جهاني دومين جمعه اکتبر هر سال را به عنوان روز جهاني تخم مرغ نامگذاري کردند اما دولت ها آزادند تا يکي از روزهاي اين دو هفته را با عنوان روز جهاني تخم مرغ در کشورهايشان جشن بگيرند. ايران نيز روز 9 اکتبر (17 شهريور) را به دليل نزديکي به روز جهاني کودک که هر ساله در هشتم اکتبر گرامي داشته مي شود، به عنوان روز جهاني تخم مرغ جشن مي گيرد. اين انتخاب از آن روست که برنامه هاي ترويجي مختلفي براي توسعه مصرف تخم مرغ بين کودکان در دستور کار ستاد ترويج تخم مرغ که متشکل از دستگاه هاي مختلف دولتي و بخش خصوصي است، قرار دارد.
در حال حاضر بسياري از کشورهاي جهان با وارد کردن تخم مرغ به سبد غذايي خانوار مشکلاتي نظير کندي ذهن، کوتاه قدي و صفاتي از اين دست را در جوامع خود اصلاح کرده و شاخص هاي مرتبط را به استانداردهاي جهاني نزديک کرده اند. به گفته سيد فرزاد طلاکش، دبير ستاد کشوري ترويج تخم مرغ، پتانسيل توليد ماهانه 900 هزار تن تخم مرغ در کشور وجود دارد اما به دليل اينکه سرانه مصرف ايران در سال جاري به 180 عدد تخم مرغ در سال رسيده و اين رقم هنوز با ميانگين استانداردهاي جهاني فاصله دارد، متوليان توليد اين دغدغه را دارد که اگر از تمام ظرفيت واحدهاي مرغ تخم گذار استفاده شود، عرضه بيش از حد محصول، بازار اين ماده پروتئيني را با اختلال مواجه کند.
در حال حاضر ايران سالانه 63 ميليون تن تخم مرغ توليد مي کند که اين ميزان فقط در 70 درصد ظرفيت مرغداري هاي تخم گذار کشور را شامل مي شود. اما باز هم با مازاد محصول مواجهيم و در تابستان سال جاري، بخشي از محصول به دليل آماده نبودن زيرساخت هايي نظير پاستوريزه کردن تخم مرغ هاي مازاد و يا مشوق هاي صادراتي مناسب امحا شد. بسياري از کشورهاي همسايه ايران براي حفظ بازارهاي صادراتي خود، مشوق هايي را براي توليدکنندگان در نظر مي گيرند. اما نام تخم مرغ از ليست مشوق هاي صادراتي ايران خط خورده است. هيچ مشوقي براي توليدکنندگان اين بخش وجود ندارد، بنابراين صادرکننده جرات پذيرش ريسک و يافتن بازارهاي هدف مناسب براي تخم مرغ ايران را نداشته و به اين وادي ورود پيدا نمي کند.
طلاکش معتقد است کشورهاي حاشيه خليج فارس بازار مناسبي براي تخم مرغ هاي توليد ايران هستند اما به دليل عدم توان صادرکنندگان براي پرداخت تضمين در راستاي پايداري صادرات، اين بازار از دسترس محصولات ايراني خارج شده است.
وي مي گويد: يکي از مهمترين معضلات براي توقف صادرات تخم مرغ ايران به کشورهاي حاشيه خليج فارس آن است که سيستم حمل و نقلي مطمئني براي محصول توليدي وجود ندارد و محموله هاي تخم مرغ فقط بخشي از يک کشتي باري را به خود اختصاص مي دهند، بنابراين براي شرکت هاي حمل و نقلي مقرون به صرفه نيست که به طور مداوم کشتي هاي خود را فقط براي بار تخم مرغ به کشورهاي حاشيه خليج فارس اعزام کنند.
از سوي ديگر نبود مشوق هاي صادراتي امکان رقابت محصول ايراني را در مقايسه با کشورهاي همسايه به حداقل رسانده است. اگرچه قيمت تمام شده توليد تخم مرغ در ترکيه و ايران مشابه است، اما به دليل اينکه همسايگان مبالغ ثابتي را براي عنوان کمک به توليدات صادراتي خود اختصاص مي دهند، براي توليدکنندگان ترک ادامه روند توليد و حضور در بازارهاي صادراتي اقتصادي است. اما در مورد کالاهاي ايراني فقط قيمت هاي جهاني است که امکان حضور يا عدم حضور آنها را در بازار رقم مي زند.
عدم ثبات در توليد تخم مرغ و نياز به کسب مجوزهايي که مشروط به تامين نيازهاي داخلي هستند نيز عامل ديگري است که انگيزه صادرکنندگان براي صادرات تخم مرغ را به حداقل مي رساند. سال گذشته بود که شيوع بيماري آنفلوانزاي فوق حاد پرندگان در چهار قطب توليد تخم مرغ کشور يعني استان هاي تهران، البرز، قم و قزوين توليد داخل را با مشکل مواجه کرد و حتي مجبور شديم براي تامين نيازها، اقدام به واردات کنيم. نوسانات قيمت نهاده ها و چالش هاي موجود در واردات نهاده هاي مورد نياز صنعت طيور نيز حجم توليد تخم مرغ را با تغييراتي روبرو مي کند. اين روند امکان برنامه ريزي دقيق را از صادرکنندگان سلب خواهد کرد. به دليل نبود ثبات در اين بخش، عليرغم پتانسيل هاي مناسب کشور در ايجاد زير ساخت هاي توليد تخم مرغ، هنوز ايران به جايگاه واقعي خود در بازارهاي منطقه دست نيافته است.