نگاهي به پرورش كرم ابريشم در مينودشت...

به گزارش خبرنگار ايرنا، نوغانداري نزد روستائيان مينودشت از قديم الايام نه براي كسب درآمد كه براي تهيه پارچه ابريشمي و نيز لباس‌ها و اقلام تزئيني مورد توجه بوده است.

نوغانداران مينودشت از نخ ابريشم در توليد انواع چادرشب كه به لفظ محلي چارشو‪ , charsho‬دستمال ابريشمي جيو ياقله دستمال ‪jiv yagh lagha‬ ‪ , dasmal‬عرق چين ‪ aragh chin(‬كلاهيست مردانه) ، پيشاني بند يا پيشمندلي ‪ pish mandlye‬استفاده مي‌كردند.

تهيه نيم تنه ي آستين بلند يا كولجه‪ , koolaga‬كيف پول ، دامن شلواري ، شال ابريشمي ، روسري ، كلاه زنانه‌اي به نام شاري سر ‪ shari sar‬كه اطراف آن را با منجوق و سكه تزئين مي‌كردند ، جليقه آستين كوتاه ، بلوزي كه بلندي آن تا بالاي زانو است و سفره غذا ، سفره قند و جا مهري از ديگر كاربردهاي ابريشم در فرهنگ سنتي مردم اين خطه بوده است.

روند ماشيني شدن زندگي‌ها و نيز گسترش منسوجات ديگر از يك سو و دشواري توليد ابريشم از سوي ديگر موجب شده است تا اين دست بافته‌ها شكل تزئيني به خود گرفته و استفاده از آنها فقط در آئين‌ها ومناسبت‌هاي خاص مانند عروسي‌ها باب شود.

سنتي بودن پرورش كرم ابريشم در اين منطقه در تمام اشكال آن از تفريغ تخم كرم ابريشم تا توليد دست بافته‌ها به چشم مي‌خورد.

پس از توليد پيله تر ابريشم ، آن را در زير نور خورشيد خشك كرده و با برخي ابزار سنتي از آن نخ ابريشم استحصال مي‌كنند.

وسايلي كه در تهيه نخ ابريشم بكار مي‌رود معمولا از چوب ساخته مي‌شود كه توسط افرادي كه در مناطق كوهستاني منطقه زندگي مي‌كنند ، تهيه و در اختيار ابريشم بافان محلي قرارمي گيرد .

كرم ابريشم پس از بيرون آمدن از تخم كه حدود يك هفته بطول مي‌انجامد، شروع به تغذيه از برگ درخت توت مي‌كند.

پس از طي ‪ ۴‬مرحله پوست اندازي بدن آنها به آرامي زردتر مي‌شود و پوست بدن مستحكم تر مي‌شود، آنها در اين مرحله تبديل به شفيره مي‌شوند. در مرحله شفيرگي كرم ابريشم شروع به توليد پيله مي‌كند.

نوغانداران در پايان اين مرحله ، اقدام به جمع آوري پيله‌ها از ميان شاخه‌هاي درخت توت كه پيشتر برگ آنها به تغذيه كرم‌ها رسيده، مي‌كنند.

چنانچه جمع آوري پيله به درازا بكشد احتمال مي‌رود تا شفيره داخل پيله تبديل به پروانه شده و با سوراخ كردن آن پيله را ترك مي‌كند.

سوراخ شدن پيله آن را از حيز انتفاع خارج مي‌كند، و به همين سبب پس از خشك كردن پيله سريعا اقدام به نخ ريسي مي‌شود.

گفته مي‌شود هر پيله كرم ابريشم از ‪ ۳۰۰‬تا ‪ ۹۰۰‬متر الياف بسيار نازك بدست مي‌دهد، و براي تهيه؟ حدود ‪ ۵۰۰‬گرم ابريشم ‪ ۲۰۰۰‬تا ‪ ۳۰۰۰‬پيله مورد نياز است.

در اين منطقه ساليانه حدود ‪۱۵‬هزار نفر با آغاز فصل بهار به فراهم كردن امكانات پرورش كرم ابريشم مي‌پردازند.

آنان در طول حدود دو ماه فعاليت شبانه روزي از هر قوطي تخم نوغان حدود ‪ ۳۰‬تا‪ ۴۵‬كيلوگرم پيله تر استحصال مي‌كنند.

در استان گلستان هر سال حدود ‪ ۱۷۰‬تن پيله تر توليد مي‌شود كه ‪ ۶۰‬درصد اين توليد در شهرستان مينودشت انجام مي‌شود.

بجز مينودشت در ‪ ۷‬شهرستان كلاله، آزادشهر، گنبدكاووس، راميان، علي آباد ، گرگان، بندرگز نوغانداران فعاليت دارند.

طي سالهاي گذشته توليد پيله دراين شهرستان به تدريج كاهش يافته است.

ميزان توليد پيله مينودشت در سال ‪۲۳۰ - ۸۵‬تن بوده كه در سال ‪ ۸۶‬به ‪۱۱۰‬تن كاهش يافته است.

اين آمار در سالهاي ‪ ۸۷‬و‪ ۸۸‬نيز كاهش يافته به حدود ‪ ۷۰‬تن توليد در سال رسده است.

براي كاهش اين محصول دلايل مختلفي از سوي مسوولان امر عنوان شده كه عمده ترين آنها پائين بودن قيمت تضميني خريد پيله، فقدان كارخانجات نخ ريسي و نيز خشك كن‌هاي پيله در اين منطقه است.

واردات نخ ابريشمي از خارج ، ديگر دليل براي بصرفه نبودن پرورش اين محصول اعلام شد.