مرکز مشاوره تخصصی طیور      www.Bankpoultry.com  

بیماری های مشترک بین انسان و طیور  

  بیماری های مشترک، بیماری هایی هستند که قابل انتقال بین انسان و حیوانات هستند. بچه های جوان و بزرگسالان پیر و افرادی که دچار فقر ایمنی هستند، بیشتر در معرض این گونه بیماری ها هستند. افرادی که فقر ایمنی دارند مانند کسانی که به بیماری های سرکوبگر ایمنی دچار هستند (ایدز) و یا کسانی که از دارو هایی که باعث ایجاد فقر ایمنی می شود (کورتون ها)، بیماری سرطان و یا کسانی که جنین سقط کرده اند، می باشد.

هر چند لیست تعداد بیماری هایی که مشترک است زیاد می باشد ولی به چند تا از آنهایی که اهمییت بیشتری دارند اکتفا می کنیم:

کلامیدیوز Chlamydiosis، سالمونلا Salmonellosis، کمپیلو باکتر Campylobacteriosis ، نیوکاسل New castles، آلوئولیت آلرژیک Allergic Alveolitis ، مایکوباکتریوم Mycobacteriosis (Avian Tuberculosis) ، آنفولانزا Influenza، ژیاردیا Giardia و کریپتوسپوریدیوز Cryptosporidiosis.

 کلامیدیوز:

 عامل این بیماری کلامیدیا پسیتا است و یک باکتری داخل سلولی می باشد. این بیماری در خانواده طوطیان و انسانها سیتاکوزیس نامیده می شود. این بیماری در طوطی سانان تب پاروت هم نامیده می شود.

این بیماری علاوه بر انسانها و پرندگان، در گاوها، گوسفندان و خوک ها هم مشاهده می شود. اکثر انسان های که به این بیماری دچار می شوند، طوطی و یا کبوتر ویا بوقلمون در خانه نگه داری می کنند. این بیماری همچنین از انسانی به انسان دیگر هم منتقل می شود.

بزرگترین گونه ای که توانایی ایجاد بیماری را دارند از انسان و پرنده ها ایجاد شده است. گونه های که در موجوادات دیگر یافت شده است اغلب موجب بیماری نمی شوند.

عفونت از طریق مدفوع، ادرار، بزاق، ترشحات چشم و بینی و گرد و غبار پر ها منتقل می شود. این عفونت از طریق تنفس و یا خوردن دگر پرنده ها و یا انسان منتقل می شود. از طریق تخم نیز ثابت شده است که در مرغابی ها و غاز ها و بوقلمون ها منتقل می شود. دوره کومون این بیماری در پرندگان بین چندین ماه تا چندین سال متغیر است.

در پرندگان این بیماری با التهاب چشم ها و سختی در تنفس و ادرار سبز همراه است. ولی این بیماری همیشه در پرندگان همراه نشانی های خاصی نیست، این گونه پرندگان ناقل این بیماری هستند. هرگونه استرس وارد شده به پرندگان از قبیل استرس حمل  و نقل، تغذیه ضعیف، بیماری های دیگر، ضعیف بودن عملکرد تهویه ها ویا تخم گذاری موجب بیدار شدن این باکتری وایجاد بیماری همراه است.

معمولا انسان ها در اثر ذرات عفونی معلق در هوا دچار التهاب می شوند. دوره کومون این بیماری در انسان بین 5 تا 14 روز است. علائم عمومی این بیماری در انسان تب آنفولانزایی، اسهال، لرزش، کونژکتیویت و زخم شدن گلو می باشد.

تست های تشخیصی متعددی وجود دارد ولی بهترین تست برای ردیابی این بیماری P.C.R است و حساسیت زیادی دارد.

داروهای مناسب این بیماری  تتراسایکلین و داکسی سایکلین است. در انسان به مدت 3 هفته و در پرنده ها 45 روز تحت درمان قرار می گیرند.

 سالمونلا:

سالونلا یک باکتری گرم منفی است که در انسان و پرنده ها و سایر حیوانات ایجاد بیماری می کند. این باکتری می تواند در خاک و آب مدت های زیادی زنده بماند.

تعداد زیادی از سروتایپ های سالمونلا که توانایی بیماری زایی دارند،  شناخته شده است. تمامی سروتایپ ها قادرند در غذا ایجاد سم کرده و غذا را مسموم نمایند. وجود خود سالمونلا و سم تولید شده آنها، هر دو می تواند ایجاد بیماری کند.

بیماری سالمونلا در پرنده ها می تواند از طرق، خوردن غذا های آلوده ، آب و تخم مرغ های حاوی سالمونلا و یا از طریق پوسته تخم مرغ روی دهد. این باکتری ممکن است در مرغ ها و یا کبوتر ها باشد ولی آنها در ظار سالم هستند. عفونت در پرنده ها همراه با سستی، از دست دادن اشتها، نخوردن آب و گسترش آرتریت همراه است. در طوطی ها ممکن است که اسهال خونی ، افسردگی شدید ، افزایش سلول های سفید خون و سرانجام مرگ  را در پی داشته باشد.

اغلب انسان هایی که به این بیماری دچار می شوند به دلیل آلودگی غذا به این باکتری و مخصوصا غذا هایی که از پرندگان خانگی و محصولات آنها تهیه شده است، می باشد. برای مردم دوره کومون این بیماری 6 تا 72 ساعت است. استفراغ، اسهال خونی، تب و کم آبی بدن از عوارض این بیماری است. بازگشت سلامتی در این بیماری 2 تا 4 روز است. سالمونلا از طریق انسان به انسان نیز می تواند منتقل شود. انسانهای آلوده به سالمونلا نیز می توانند سبب بیماری در پرنگان شوند.

تشخیص این بیماری در پرنده زنده مشکل است چون که پرنده ها به صورت متناوب دچار می شوند. آزمایشهای کشت میکروبی از کلواک و مدفوع در تشخص بیماری بسیار کمک کننده است.

درمان پرندگان آلوده به این بیماری توسط آنتی بیوتیک های قوی که در آزمایشهای کشت میکروبی حساسیت آنها تعیین شده است برای 3 تا 5 هفته صورت می گیرد. پرنده هایی که خوب می شوند ممکن است ناقل و حامل سالمونلا شوند.

آنتی بیوتیک ها معمولا در انسانها مصرف نمی شوند مگر در مواردی که تب و سپتی سمی وجود دارد.

آلوئولیت آلرژیک:

این بیماری نام های زیادی دارد از جمله، پنومونی افزایش حساسیت، پنوموکونیوزیس و بیماری ریوی در کبوتران. این بیماری در انسانهای که نسبت به پر و یا غبار پر یا کسانی که با کبوتران سرو کار دارند دیده می شود. نشانه های این بیماری ممکن است در دو سال خود را نشان دهند ولی اغلب تا 10 الی 20 سال این نشان ها بارز هستند.

این بیماری به سه شکل حاد، تحت حاد و مزمن دیده می شود. فرم حاد، در اثر استنشاق پر و یا غبار پر ویا در معرض مدفوع پرندگان در مدت 4 ساعت قرار داشتن، بوجود می آید. نشانه های فرم حاد، عطسه، سختی در تنفس، احساس سرما و تب است. اگر فرد از آن موقعیت زود بیرون بیاید، درمان خاصی نمی خواهد و نشانه های بیماری از بین خواهد رفت. در فرم تحت حاد فرد طی مدت زمان بیشتری در معرض موارد آلرژیک قرار دارد. سرفه های خشک و سختی تنفس رو به افزایش خواهد گذاشت. در این فرم نیز اگر فرد از موارد آلرژیک دور شود خود به خود بهبود پیدا خواهد کرد و علائم نیز از بین خواهد رفت. اگر فردی به صورت مداوم با موارد آلرژیک زا سر و کار داشته باشد به فرم مزمن دچار خواهد شد. این فرم دیگر قابل برگشت نیست و علائم آن نیز سختی در تنفس به صورت آشکارا پیش رونده ، عطسه خشک و کاهش وزن می باشد.

آلوئولیت آلرژیک ظرفیت ششها را کاهش می دهد و سبب آسیب به آلوئول های ریه می شود.

هر چند این بیماری در افرادی که به صورت ژنتیکی مستعد این بیماری هستند رخ میدهد، ولی می توان اقداماتی را برای کاهش در معرض قرار گیری در برابر موارد آلرژیک زا انجام داد. این موارد شامل تمیز کردن قفسها به صورت روزانه، شستوشوی مکرر پرندگان جلوگیری از ازدحام آنها، تهویه هوای مناسب و استفاده از سیستم های تمییز کننده هوا.

کمپیلو باکتریوزیس:

این بیماری در اثر باکتری کمپیلو باکتر ژژونی رخ می دهد. این باکتری، گرم منفی و دارای اسپور غیر متحرک است. این باکتری انسانها و گونه های مختلفی از حیوانات را تحت تاثیر قرار می دهد بویژه طوطی سانان ( طوطی) و گنجشک سانان( فنچ و قناری). این باکتری در روده کوچک( ژژنوم و ایلئوم) و کولون ( روده بزرگ) زندگی می کند و به صورت فلور طبیعی بسیاری از پرندگان بشمار می رود. نگه داری پرندگان وحشی به صورت آزاد باعث گسترش بیماری و انتقال بیماری به صورت دهانی- مدفوعی می شود. علائم کلینیکی این بیماری هپاتیت، بی حالی و رخوت، از دست دادن اشتها، کاهش وزن و اسهال زرد است. مرگ و میر هم ممکن است دیده شود.

این بیماری ممکن است در اثر خوردن پرندگان مریض و یا فراورده های آنها به انسان منتقل شود. علائم آن دل درد، تب، اسهال و سر درد در 2 تا 5 روز ادامه خواهد داشت. زنهای آبستن، افراد ضعیف و افرادی که ایمن ضعیفی دارند بیتر در معرض خطر هستند. افرادی که با مرغ و پرندگان خانگی سر و کار دارند در وحله اول خطر هستند. تست های خونی و جدا سازی ارگانیسم ازمدفوع و کشت آن برای تجویز دارو استفاده می شود. بهبودی با درمان با آنتی بیوتیک ها و استراحت ،7 تا 10 روز انجام می شود.

نیوکاسل:

عامل بیماری نیوکاسل، پارامیکسو ویروس است که پرندگان و انسانها را بیمار می کند. این بیماری بیشتر در بین پرندگان وحشی عمومیت دارد. ویروس این بیماری از طرق دهانی، تنفسی و از طریق مدفوع منتقل می شود. علائم این بیماری، نشانه های تنفسی، اسهال و علائم عصبی از قبیل فلجی، سر نافرم( کله بادی)، حرکات چرخشی به دور خود و حمله بیماری به صورت یکدفعه می باشد. بعض از پرندگان زنده خواهند واند ولی تعدادی از آنها خواهند مرد.

افرادی که در خطر هستند معمولا افرادی هستند که با پرندگان و یا محصولات آنها سر و کار دارند. دوره کومون این بیماری فقق یکی دو روز است. کونژکتیویت و تب و لرز و بی حالی از علاءم این بیماری در انسان است. بازگشت سلامتی حدود 3 هفته طول خواهد کشید.

تشخیص قطعی این بیماری در انسان و یا پرندگان با جدا کردن این ویروس می باشد. درمان خاصی برای این بیمار وجود ندارد و با درمان های حمایتی مثل نوشیدن آب زیاد، استراحت و غذا های مناسب می توان به بهبودی نسبی رسید.

سل مرغی :

توسط مایکو باکتریوم ویوم ایجاد می شود که نزدیکی زیادی با باکتری سل انسانی و گاوی دارد.در پرندگان M.avium سبب بیماری ناتوان کننده مزمنی با ندول های سلی می شود. در انسان عفونت M.avium یابه صورت تنفسی در کودکان ویا بصورت موضعی در بزرگسالان بروز می کند که که با تورم گره های لنفاوی ناحیه همراه است. ایجاد عفونت در افرادی که کمبود ایمنی دارند به صورت حادتر است.

M.avium از طریق خوردن غذا و یا آب گسترش می یابد. گله های مرغ بایستی نابود شود. در حالی که بیشتر مایکو باکتریوم ها با آنتی بیوتیک ها قابل درمان هستند، عفونت M.avium استثنا است.

اگر پرنده ای در گله شما دچار این بیماری شد بلافاصله آن را از گله خود جدا کنید.

 سه نوع نشانه مختلف از این بیماری گزارش شده است :

1- نوع کلاسیک آن که همراه با ندول ها و گرانول هایی در تمامی ارگانیسم هاست.

2- نوع دوم آن همراه با ایجاد زخم در لوله های گوارشی است. در این نوع مقدار زیادی از این باکتری در مدفوع دیده می شود.

3- اشخیص این فرم بسیار مشکل است زیرا که این فرم نشانه های بارزی برای تسشخیص وجود ندارد. این فرم بیشتر در قناری و فنچ ها رخ می دهد.

M.avium بسیار به آنتی بیوتیک ها مقاوم است. در انسان برداشت گره های لنفاوی بوسیله جراحی اغلب برای درمان عفونت ضروری است.

مردمی را که دچار سل انسانی هستند، نباید هرگز اجازه بدهید آنها به سالن های شما وارد شوند.

  ترجمه:

سید مهرداد اسحق حسینی

  شماره های تماس با مرکز:

 تلفن: 2249129-0171      تلفکس: 2268142- 0171      همراه:  09111718862