بازار مرغ اگرچه بهشدت به نوسان قیمت نهادهها بستگی دارد، اما واسطهها در تمام سالها سود قابل توجهی از فروش مرغ به دست آوردهاند که بسیار بالاتر از سود مرغدار است...
بازار مرغ اگرچه بهشدت به نوسان قیمت نهادهها بستگی دارد، اما واسطهها در تمام سالها سود قابل توجهی از فروش مرغ به دست آوردهاند که بسیار بالاتر از سود مرغدار است.
به گزارش خبرنگار ایانا، نوسان ممکن است در قیمت هر کالایی اتفاق بیفتد، اما مردم به خاطر نوسانی که در نرخ محصولات خوراکی رخ میدهد، کمی بیشتر نگران میشوند. نگاهی اجمالی به روند قیمت مرغ طی 14 سال (از 1380 تا 1394) نشان میدهد که این عدد تقریبا همیشه به غیر از دو سال، سیر صعودی داشته است. البته رشد متوسط آن 12,8 درصد تخمین زده میشود. طبق جداول منتشر شده از طرف انجمن تولیدکنندگان جوجه یک روزه، قیمت مرغ در سال 80، در عمدهفروشیها حدود یکهزار و 97 تومان در هر کیلوگرم بوده است. در حالی که همین عدد در سال 94 به پنجهزار و 898 تومان میرسد. البته دلایل مختلفی را میتوان برای این افزایش قیمت نام برد که مهمترین آنها قیمت خوراک و جوجه است. بهگونهای که میتوان به راحتی منحنی مربوط به نرخ مرغ را بر منحنیهای قیمت نهادهها منطبق کرد. به عبارتی، ارتباط این دو، رابطهای مستقیم تلقی میشود.
در سال 80 که قیمت متوسط مرغ در عمدهفروشیها یک هزار و 97 تومان بود، کنجاله سویا 195 تومان و ذرت، 124 تومان در هر کیلوگرم عرضه میشد. در صورت تولید مرغ 2,5 کیلوگرمی در یک دوره پرورش با ضریب تبدیل دو، حداقل به پنج کیلوگرم خوراک نیاز خواهد بود که 65 درصد آن را ذرت و تقریباً 27 درصد را نیز کنجاله سویا تشکیل میدهد. این شرایط در حالی است که همان سال، مرغ زنده 697 تومان به طور متوسط از درب مرغداری خریداری میشد. به عبارتی مرغ 2.5 کیلویی را یکهزار و 742 تومان از مرغدار میخریدند. با تفریق هزینه خوراک و قیمت جوجه یکروزه (207 تومان)، 869 تومان به جیب مرغدار میرفت. البته باید از این مقدار، دستمزد کارگر، هزینههای جانبی مانند سوخت، انرژی و درمان را کم کرد. حال همین مرغ در عمدهفروشیها با سود 400 تومانی در هر کیلوگرم به دست مشتری میرسید. در نتیجه حلقه واسط (که اغلب تعدادشان نامشخص است) با فروش مرغ 2.5 کیلویی، حداقل یکهزار تومان سود میکرد.
دو صعود جهشی را میتوان برای قیمت این محصول در بازار طی 14 سال اخیر در نظر گرفت؛ یکی در سال 87 که این نرخ از یک هزار و 853 تومان در عمدهفروشیها با 583 تومان افزایش به دوهزار و 436 تومان رسید. البته باز هم باید دلیل آن را در بالا رفتن قیمت سویا و ذرت جستوجو کرد. زیرا اولی 137 تومان و دومی، 53 تومان در هر کیلوگرم صعود کرده است. دومین جهش نیز مربوط به سال 91 است که ناگهان قیمت این کالای استراتژیک یکهزار و 359 تومان افزایش یافت. در این سال هم نرخ سویا 616 تومان و ذرت 124 تومان بالا رفت.
البته اوج صعود نرخ ذرت، در سال 93 اتفاق افتاد که 901 تومان در هر کیلوگرم را تجربه کرد و در همین سال، کنجاله سویا نیز مرز یکهزار و 703 تومان را رد کرد. در سال مورد نظر، قیمت مرغ زنده چهارهزار و 493 تومان و مرغ آماده طبخ، ششهزار و 365 تومان شد. اگر ضریب تبدیل و میزان مصرف خوراک برای هر دوره را مانند سال 80 در نظر بگیریم، برای تولید هر کیلوگرم مرغ زنده، پنجهزار و 228 تومان بابت خوراک و یکهزار و 42 تومان نیز جهت خرید جوجه یکروزه هزینه شده است. باز هم تنها حدود چهارهزار و 962 تومان (بدون احتساب هزینههای جانبی) به مرغدار میرسید و چهارهزار و 682 تومان سهم واسطهها از فروش مرغ 2,5 کیلویی بود. هرچند تقریباً در تمام سالها سهم واسطهها از سود بازار، بیشتر از مرغداری بود که با انواع هزینهها و مخارج کلی و جزئی روبهرو است، اما وضعیت نسبت به سال 80 که سود واسطهها بهطور علنی بالاتر از تولیدکنندهها بود، بهتر شده و این فاصله بهبود یافته است.
به غیر از سال 84 که نرخ مرغ آماده طبخ، تنها حدود 9 تومان کاهش یافت، در سال 94 نیز افت هفت درصدی نرخ این محصول اتفاق افتاد و از ششهزار و 365 تومان به پنجهزار و 898 تومان تنزل پیدا کرد. هرچند که کارشناسان صنعت طیور، علت اصلی این کاهش را در عملکرد شرکت پشتیبانی میدانند، اما نباید فراموش کرد که در همان سال، نرخ ذرت و سویا نیز به ترتیب، 190 و 259 تومان پایین آمد و امکان نزول قیمت مرغ زنده را فراهم ساخت. در این سال نیز سود دلال، چهارهزار و 525 تومان و سود مرغدار چهارهزار و 893 تومان برآورد میشود.
در فاصله سالهای بین 80 تا 94 قیمت جوجه یکروزه، 12,3 درصد، ذرت 13.2 درصد، کنجاله سویا 15.4 درصد و مرغ زنده 13.5 درصد بهطور متوسط رشد داشته است، اما آمارها نشان میدهند که سود مرغداران با افزایش قیمت نهادهها و تورمی که در کل اقتصاد ریشه دوانده، به نسبتی نیست که بتواند هزینههای جاری خود را جبران کند؛ بنابراین به ناچار وارد منطقه ضرر شده و محصول خود را با قیمتی پایینتر از آنچه که باید باشد، به فروش میرساند.