صمد درویشی در مصاحبه اختصاصی با ایرنا اظهار کرد: از اول مهرماه، آغاز فصل صید ماهیان خاویاری تا پایان این ماه، 26 ماهی مولد خاویاری شامل قره برون یا تاس ماهی ایرانی و اوزون برون از مراکز 13 گانه صیدگاه های خاویاری و نیز شرکت های تعاونی فعال پره گیلان به این مرکز منتقل شد.
وی خاطرنشان کرد: این میزان نسبت به مدت مشابه سال گذشته ، 225 درصد فزونی نشان می دهد.
به گفته درویشی، بر پایه رقم پیش بینی شده در جدول تولید و رهاکرد ماهیان خاویاری در سال 96 به عنوان سال نخست برنامه ششم توسعه، مقرر است تعداد یک میلیون و 500 هزار قطعه انواع بچه ماهیان خاویاری به ویژه تاسماهی ایرانی در این مرکز تولید و با هدف بازسازی ذخایر این ماهیان ارزشمند در حوزه جنوبی دریای خزر رهاسازی شود.
درویشی تصریح کرد: بر اساس برآوردهای بعمل امده برای دستیابی به این هدف، حداقل تعداد 150 تا 200 ماهی مولد مورد نیاز خواهد بود که با توجه به روند و شرایط فعلی حاکم بر صید مولدین، به امکان تحقق این رقم در سال آینده امیدواریم.
وی در مورد علت این فزونی گفت: مولفه های گوناگونی می تواند بر این افزایش صید موثر باشد که از آنجمله می توان به رهاسازی ماهیان خاویاری در سال های اخیر، شرایط اقلیمی مناسب در آغاز فصل صید و اعمال مدیریت و نظارت بر عملکرد مراکز صیدگاهی از سوی شیلات گیلان اشاره کرد.
درویشی خاطرنشان کرد: ماهیان مولد انتقالی به مراکز تکثیر و بازسازی ذخایر پس از نگهداری یک دوره کوتاه مدت (حداکثر تا پایان اسفندماه) با هدف عادت پذیری با شرایط موجود در این مراکز بویژه عادت پذیری در شرایط نگهداری در آب شیرین، حفاظت شده و همزمان با افزایش نسبی دما در گیلان و فراهم شدن شرایط محیطی برای زادآوری و تکثیر از سوی این مراکز، نسبت به انجام هورمون تراپی و القاح مصنوعی این ماهیان اقدام می شود.
وی افزود: حاصل این فعالیت استحصال تخم ، لارو و بچه ماهیان در یک دوره دو تا سه ماهه خواهد بود که بعد از رسیدن بچه ماهیان تولیدی به وزن استاندارد و امکان سازگاری آنها با محیط های طبیعی بویژه از نظر تطابق بچه ماهیان با شرایط آب لب شور و شور دریای خزر ، بچه ماهیان مذکور به رودخانه های منتهی به خزر در حوزه جنوبی از جمله سپید رود بعنوان یکی از زیستگاه ها و رودخانه های واجد شرایط برای مهاجرت ماهیان رهاسازی می شوند.
رئیس مرکز بازسازی و ذخایر ماهیان خاویاری شهید بهشتی اظهار کرد: به استناد آمار و ارقام موجود بالغ بر 60 درصد جمعیت هر ساله بچه ماهیان رهاسازی شده در گیلان را گونه تاسماهی ایرانی یا قره برون بعنوان یکی از گونه های بومی حوزه جنوبی خزر تشکیل می دهد .
وی خاطرنشان کرد: این شاخص نشان می دهد سرمایه گذاری ما در حوزه بازسازی به سبد صید صیادان خودمان در حوزه جنوبی دریای خزر باز می گردد.
درویشی تصریح کرد: سن بلوغ در ماهیان خاویاری به طور متوسط 10 تا 15 سال است و بعد از رسیدن به این سن، این ماهیان برای تکثیر به رودخانه های منتهی به دریای خزر در حوزه شمال و جنوب این دریا مهاجرت می کنند.
وی افزود: ماهیان خاویاری از زمان بلوغ مسیر دریا را به سمت آب های شیرین جستجو می کنند که از جمله رودخانه های دارای ویژگی پذیرش ماهیان، سپیدرود است که به لحاظ میزان دبی آب و بالا بودن حجم آب شیرین ورودی به خزر و دیگر ویژگی های فیزیکوشیمیایی است.
به گفته درویشی، بر اساس ارزیابی ها و گزارش های تشکل های نظارتی بین المللی از جمله سایتس، اکثریت قریب به اتفاق گونه های پنج گانه ماهیان خاویاری موجود در حوزه خزر بعنوان گونه های در معرض تهدید و یا انقراض قرار دارند.
وی اظهار کرد: تقاضای ما از جامعه صیادی اعم از صیدگاه های ماهیان خاویاری و شرکت های پره دارای صید ضمنی در طول فصل صید، دو نکته است؛ اگر ماهی نارس خاویاری صید شد به منظور رسیدن ماهی به سن بلوغ اقدام به بازگرداندن آن به دریا کنند و دیگر اینکه ماهی مولد را به نمایندگان اعزامی مرکز تکثیر تحویل دهند.
رئیس مرکز بازسازی و ذخایر ماهیان خاویاری شهید بهشتی گفت :برای انجام عملیات تکثیر بخشی از مولدین با هدف نگهداری و بازپروری از شیوه سزارین یا میکروسزارین استفاده می شود.
وی با اشاره به الزامات نگهداری مولدین و نیاز به آب شور یا لب شور متناسب با شرایط زیست این ماهی اظهار کرد: جهت گیری ما برون سپاری فعالیت های حوزه تکثیر ماهیان خاویاری بمنظور زمینه سازی بازپروری و نگهداری مجدد ماهیان خاویاری مولد وحشی برای بهره گیری از چند دوره تکثیر در آینده است.
صید ماهیان خاویاری در استان گیلان از مهرماه تا اواخر فروردین ماه سال بعد انجام می گیرد.
ماهیان خاویاری یا استورژون از خانواده تاس ماهیان، از جمله گونه های آبزی کم نظیری هستند که از قدمتی چند صد میلیون ساله که به عصر ژوراسیک باز می گردد، برخوردارند و از این رو ماهیان خاویار را فسیل های زنده جهان می نامند که همراه با تکاملی فیلوژنی تا به امروز مانده اند.
این ماهیان به 27 گونه و زیرگونه در جهان تقسیم می شوند ، ارزش ماهیان خاویاری نه به جهت استفاده از گوشت آنان که به واسطه تخم آنان است که به خاویار یا مروارید سیاه مشهور است، خاویار انواع گوناگونی دارد همچون خاویار طلایی و سرخ و سیاه که البته در این میان خاویار سیاه از ارزشی قابل توجه برخوردار است.
دریای خزر به تنهایی 93 درصد از ذخیره خاویار و ماهیان خاویاری جهان را در خود جای داده است.
همچنین شش گونه از ماهیان خاویاری ممتاز جهان فیل ماهی ، قره برون یا ماهی خاویاری ایران ، ماهی خاویاری گلد (چالباش) یا روس ، ماهی شیپ و ازون برون در خزر زندگی می کنند .